Mentha aquatica

Mentha aquatica

پروین صالحی شانجانی و لیلا رسول‌زاده

بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

تاریخ انتشار مرداد 1400

ویراستاران علمی: ولی‌الله مظفریان و معصومه ایزدپناه

رفتار انبارداری بذر

تيپ ذخیره‌سازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشک‌شدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی‌گراد است.

نیازهای جوانه زنی

بذرهای این گونه خواب ندارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته به مدت دو هفته در دمای 4 درجه سانتی‌گراد سرمادهی می‌شوند تا همزمان سبز شوند. سپس بذور در دمای متناوب 25 درجه سانتی‌گراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتی‌گراد (8 ساعت تاریکی) سبز می‌گردند. بذرها برای سبز شدن احتیاج به نور دارند بنابراین لازم است در سطح کشت شوند.

مورفولوژی

نوع میوه: فندقه

شکل میوه: فندقچه‌ها‌ شبه کروی تا تخم مرغی، سطح شکمی تا حدودی زاویه دار، سطح پشتی محدب، راس گرد، قاعده کاملاً نوک دار با ناف گرد. سطح بدون کرک، دارای طرح‌های لانه زنبوری، کدر، راس بندرت ریشک‌دار، قهوه‌ای.

اندازه بذر: طول 0/66 تا 0/80 میلی‌متر، عرض 0/45 تا 0/53 میلی‌متر در نمونه بذر آستارا گيلان با وزن هزار دانه 0/1 گرم که در سال 1390 توسط اکبرزاده جمع‌آوری شده و نمونه کاشته شده آن توسط زیبا جم‌زاد با شماره اکسشن 39200 شناسایی شده است.

وزن هزار دانه: 0/60 تا 1 گرم

ویژگی‌های زیستی

فرم رویشی گیاه: گياهي است علفی چندساله، به ارتفاع 20 تا 90 سانتی‌متر، با ساقه‌های فراوان و راست، پوشیده با کرکهای متراکم، و ریزوم دار.

نوع گل‌آذین، گل و مکانیسم‌های گرده‌افشانی: گل آذین کپه‌ای کروی. گل‌ها هرمافوردیت، زیگومورف، با گل‌های فراوان به رنگ بنفش. گیاه تک پایه، دگرگشن. گرده‌افشانی توسط حشرات صورت می‌گیرد.

دوره زمانی گلدهی: اواخر بهار تا پاییز

دوره زمانی رسیدن بذر: تابستان تا پاییز

عامل پراکنش بذر: عامل پراکنش وزن بذر است.

پراکندگی جغرافیایی: اروپا، ترکیه، ایران و قفقاز، تمونه تیپ از اروپا.

پراکندگی در ایران: شمال و شمال غرب. گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان. بیشتر در حاشیه رودخانه‌ها، نهرها، علفزارها، در مراتع و مزارع رها شده و بسیاری از مناطقی که رطوبت خاک زیاد است بویژه در مناطق خزری و آذربایجان.

گیاه‌شناسی

تیره: Lamiaceae

جنس: Mentha

گونه: aquatica

نام فارسی: پونه آبی- سوسنمبر

منابع و پیوندها

Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, the Netherlands, 1046 pp

Abd El Maksoud, Hanan S. and Safwat Azer, A. 2013. Taxonomical and Comparative Studies on Some Wild and Cultivated Species of Genus Mentha in Egypt Journal of Applied Sciences Research 9(10): 6567-6573

Jamzad, Z. 1391. Flora of Iran, No. 76: Lamiaceae. Agricultural Research, Education and Promotion Organization, Research Institute for Forests and Rangelands of Iran, Tehran, 1066 p

Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran publication. https://floraofiran.net/index.php

Lawrence, B. M. 2006. Mint: the genus Mentha (Medicinal and Aromatic Plants – Industrial Profiles). Taylor & Francis Group publisher. 598 p

.Morton, J.F. 1997. Major medicinal plants, botany, culture, and uses. Charles C. Thomas Publisher, Bannerstone House

.Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhange Moaser publisher, 1088 pp

.Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian Plants Names. Moaser Publisher, Tehran Farhang, 671 pp

.Rechinger, K.H. 1982. Flora Iranica. vol.152: Akademische druck and Varagsanstalt. Graz. 542-543

.Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp