معصومه ایزدپناه، پروین صالحی شانجانی، لیلا فلاح حسینی و محمود امیرخانی
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار مرداد 1400
ویراستار علمی: ولیالله مظفریان
رفتار انبار داری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشک شدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15-20% قابل نگهداری در دمای °20- سانتیگراد است.
نیازهای جوانه زنی
بذر های این گونه خواب غیرعمیقی دارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته در دما صفر تا 4 سانتی گراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس بذور در دمای متناوب 25 درجه سانتیگراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: نیام
شکل میوه: نيمه مدور، کرکینه پوش در حاشیه خارجی ناوی، مجهز به خارهایی قویتر و محکمتر از خارهای بخش سطحی
شکل بذر: مثلثي- مستطیلی؛ پوسته بذر صاف بدون کرک، زرد تا كرم رنگ؛ طول ریشهچه کوتاهتر از طول بذر، بدون آلبومن
اندازه میوه: طول 10 تا 15 میلیمتر، بزرگترین قطر 5 تا 7 میلیمتر
اندازه بذر: طول 3/5 تا 4 میلیمتر؛ عرض 2/5- 3/5 میلیمتر در نمونه بذر رودبار گیلان با وزن هزاردانه 11/82 گرم که در سال 1382 جمعآوری شده و نمونه کاشته شده آن توسط حسن امیرآبادیزاده با شماره اکسشن 11788 شناسایی شده است.
وزن هزار دانه: 5 تا 12 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: علفی، یکساله، خوابیده بر خاک یا خیزان تا تقریباً ایستاده
نوع گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین خوشهای انتهایی، 3-5 گل در خوشههای کوتاه. گلها هرمافوردیت، ناجور گلبرگ، جام گل (متشکل از درفش: گلبرگ بزرگ بالایی، بالها: دو گلبرگ مجاور درفش و ناو: دو گلبرگ پایینی) صورتی یا متمایل به ارغوانی، بالها کوتاهتر از ناو؛ پرچمها 10 عدد یکی آزاد و 9 عدد چسبیده (9+1). گیاه تک پایه، دگرگشن اختیاری، گردهافشانی توسط حشرات انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: بهمن و اسفند
دوره زمانی رسیدن بذر: خرداد تا تیر
پراکنش بذر: عامل پراکنش وزن بذر است. نیامها با چسبیدن به پشم و مو حیوانات جابجا میشوند.
پراکندگی جغرافیایی: ایران و عراق
پراکندگی در ایران: غرب و جنوب. گلستان، لرستان، ایلام، کردستان، چهارمحال و بختیاری، كرمانشاه، خوزستان. گیلان، اصفهان، فارس
گیاهشناسی
تیره: Papilionaceae
جنس: Onobrychis
گونه: crista-galli
نام فارسی: اسپرس تاجخروسی
منابع و پیوندها
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp
Cappers, R.T.J., Bekker, R.M. and Jans, J.E.A. 2006. Digital seed atlas of the Netherlands. The Groningen Institute of Archaeology, Amsterdam 509 pp
Cenci, C.A., Bassi, G., Ferranti, F. and Romano, B. 2000. Some morphometric, anatomical, and biochemical characteristics of fruits and seeds of Onobrychis spp. in Italy. Plant Biosystems134: 91-98
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with Uuniversity of Tehran publication. https://floraofiran.net/index.php
.Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhange Moaser publisher, 1088 pp
.Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Moaser Publisher, Tehran Farhang, 671 pp
.Rechinger, K. H. 1984. Onobrychis. In K.H. Rechinger, Flora Iranica, no. 157: 389–459. Akademische Druck- u.-Verlagsanstalt. Graz