Onobrychis buhseana

Onobrychis buhseana

معصومه ایزدپناه، پروین صالحی شانجانی، لیلا فلاح حسینی و محمود امیرخانی

بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

 تاریخ انتشار مرداد 1400

ویراستار علمی: ولی‌الله مظفریان

رفتار انبار داری بذر

تيپ ذخیره‌سازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشک‌ شدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20% قابل نگهداری در دمای 20- درجه‌سانتی‌گراد است.

نیازهای جوانه زنی

بذرهای این گونه خواب ندارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته در دما صفر تا 4 سانتی گراد سرمادهی می‌شوند تا همزمان سبز شوند. سپس بذور در دمای متناوب 25 درجه سانتی‌گراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتی‌گراد (8 ساعت تاریکی) سبز می‌گردند.

مورفولوژی

نوع میوه: نیام

 شکل میوه: پایک‌دار، تخم‌مرغی- مدور، حاشیه‌ پایینی بیشتر و بالایی کمتر خمیده، پوشیده از زوائد خاری با کرک‌های پرمانند

شکل بذر: لوبيايي شكل، پوسته بذر صاف بدون کرک، زرد تا قهوه‌اي كم‌رنگ؛ ریشه چه بلند‌تر از نصف طول بذر، بدون آلبومن

 اندازه میوه: طول 6/5 تا 8 میلی‌متر، بزرگترین عرض 5 تا 6 میلی‌متر

اندازه بذر: طول 4 تا 5 میلی‌متر، بزرگترین عرض 3 تا 4 میلی‌متر در نمونه بذر آذربایجان غربی با وزن هزارمیوه 28/5 گرم که در سال 1380 توسط محمود امیرخانی جمع‌آوری شده و توسط حسن امیرآبادی‌زاده با شماره اکسشن 6010 شناسایی شده است.

وزن هزار میوه: 25 تا 30 گرم

ویژگی‌های زیستی

فرم رویشی گیاه: پایا، تقریباً پرساقه، ایستاده، دارای ریزوم محکم و چوبی

نوع گل و مکانیسم‌های گرده‌افشانی: گل‌آذین خوشه‌ای، گل نسبتاً کوچک مجتمع در گل‌آذین با دم گل‌آذین به بلندی برگ. گل‌ها هرمافوردیت، ناجور گلبرگ، جام گل (متشکل از درفش: گلبرگ بزرگ بالایی، بال‌ها: دو گلبرگ مجاور درفش و ناو: دو گلبرگ پایینی) زرد یا متمایل به صورتی با خطوط قرمز، بال‌ها بلند‌تر از ناو؛ پرچم‌ها 10 عدد یکی آزاد و 9 عدد چسبیده (9+1). گیاه تک پایه، دگرگشن اختیاری، گرده‌افشانی توسط حشرات انجام می‌شود.

دوره زمانی گلدهی: خرداد- تیر

دوره زمانی رسیدن بذر: تیر تا مرداد

پراکنش بذر: عامل پراکنش وزن بذر است. نیام‌ها با چسبیدن به پشم و مو حیوانات جابجا می‌شوند.

پراکندگی جغرافیایی: انحصاری ایران. نمونه تیپ از تبریز.

پراکندگی در ایران: شمال غرب. آذربایجان

گیاه‌شناسی

تیره: Papilionaceae

جنس: Onobrychis

گونه: buhseana

نام فارسی: اسپرس تبریزی

منابع و پیوندها

Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp

Cappers, R.T.J., Bekker, R.M. and Jans, J.E.A. 2006. Digital seed atlas of the Netherlands. The Groningen Institute of Archaeology, Amsterdam 509 pp

Cenci, C.A., Bassi, G., Ferranti, F. and Romano, B. 2000. Some morphometric, anatomical, and biochemical characteristics of fruits and seeds of Onobrychis spp. in Italy. Plant Biosystems134: 91-98

Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with Uuniversity of Tehran publication. https://floraofiran.net/index.php

.Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhange Moaser publisher, 1088 pp

.Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Moaser Publisher, Tehran Farhang, 671 pp

.Rechinger, K. H. 1984. Onobrychis. In K.H. Rechinger, Flora Iranica, no. 157: 389–459. Akademische Druck- u.-Verlagsanstalt. Graz