Vicia ervilia Willd.
حمیده جوادی، لیلا فلاح حسینی، معصومه رمضانی یگانه و نسترن جلیلیان
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار شهریور 1401
ویراستار علمی: معصومه ایزدپناه، پروین صالحی شانجانی
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی گراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب ندارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس در دمای متناوب 20 (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: نیام
شکل میوه: بین دانهها فشرده، نوک تیز، پوشیده از کرکهای کوتاه و نرم، حاوی 2 تا 4 دانه
اندازه میوه: طول 14 تا 22 میلیمتر، عرض 3 تا 5 میلیمتر
شکل بذر: گوشهدار، مایل به بیضی، سمت شکمی صاف تا مقعر، مقطع عرضی بیضی شکل، صورتهای جانبی مایل به سمت حاشیه پشتی، کرم تا قهوهای روشن، با لکههای قهوهای روشن
اندازه بذر: طول 3/44 تا 3/96 میلیمتر، عرض 3/64 تا 3/84 میلیمتر در نمونه بذر از اراک، مرکزی، با وزن هزاردانه 34/1 گرم که توسط عبدی جمعآوری و نمونه کشت شده آن توسط نسترن جلیلیان شناسایی شده و با شماره اکسشن 14965 در بانک ژن منابع طبیعی نگهداری میشود.
وزن هزار دانه: 25 تا 51/4 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: علفی یکساله، بدون کرک، ساقه افراشته، به طول 10 تا 27 سانتیمتر
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین منفرد، محوری، با 1 یا 2 گل. گل به طول 6 تا 8 میلیمتر. کاسه استکانی در قاعده قوزدار، پوشیده از کرکهای نرم، کوتاه و پراکنده. گلها دوجنسه و خودگشن. گردهافشانی توسط حشرات صورت میگیرد.
دوره زمانی گلدهی: اردیبهشت تا خرداد
زمان رسیدن بذر: اردیبهشت تا خرداد
پراکنش بذر: توسط باد و دام
پراکندگی جغرافیایی: جنوباروپا، ترکیه، ایران، قفقاز، افغانستان، عراق، سوریه، لبنان و شمال آفریقا. نمونه تیپ از اروپا (فرانسه)
پراکندگی در ایران: شمال، غرب، شرق، مرکز و جنوب. بیشتر در استانهای مازندران، کردستان، همدان، کرمانشاه، اصفهان، کهکیلویه و بویراحمد، بختیاری، فارس، خوزستان، خراسان و تهران
گیاهشناسی
خانواده: Papilionaceae
جنس: Vicia
گونه: ervilia
نام فارسی: ماشک گاودانه