Vicia monantha Retz.
حمیده جوادی، لیلا فلاح حسینی، معصومه رمضانی یگانه و نسترن جلیلیان
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار شهریور 1401
ویراستار علمی: معصومه ایزدپناه، پروین صالحی شانجانی
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی گراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب ندارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس در دمای متناوب 20 (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: نیام
شکل میوه: مستطیلی در انتها نوک کوتاه و خمیده، بدون کرک، با رگههای مشبک، حاوی 5 تا 6 بذر، زرد تا قهوهای روشن
اندازه میوه: طول 25 تا 35 میلیمتر، عرض 7 تا 9 میلیمتر
شکل بذر: دایرهای تا کروی با سطح صاف
اندازه بذر: طول 4/01 تا 4/32 میلیمتر، عرض 3/74 تا 3/84 میلیمتر در نمونه بذر با وزن هزاردانه 33/2 گرم که توسط غلامیان از دشتستان، بوشهر، در سال 1393 جمعآوری و نمونه کشت شده آن توسط نسترن جلیلیان شناسایی شده و با شماره اکسشن 46225 در بانک ژن منابع طبیعی نگهداری میشود.
وزن هزار دانه: 26 تا 44 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: یکساله و علفی، پوشیده از کرکهای سفید، خوابیده و کمابیش پراکنده
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گل آذین محوری با 2 تا 3 گل بندرت 4 گل. گلها به طول 12 تا 15 بندرت 18 میلیمتر. جام آبی یا بنفش. کاسه استکانی، در قاعده قوزدار، پوشیده از کرکهای ابریشمی خوابیده و سفید. گلها دوجنسه وخودگشن. گردهافشانی توسط حشرات صورت میگیرد.
دوره زمانی گلدهی: اواخر زمستان و اوایل بهار
زمان رسیدن بذر: اردیبهشت تا خرداد
پراکنش بذر: توسط باد و دام
پراکندگی جغرافیایی: اروپا، ترکیه، ایران، قفقاز، افغانستان، عراق، سوریه، اردن، لبنان، فلسطین، عربستان و شمال آفریقا. نمونه تیپ نامشخص
پراکندگی در ایران: شمال، شمالغرب، شمالشرق، غرب، مرکز، جنوب و جنوبشرق. بیشتر در استانهای گرگان، آذربایجان، کرمانشاه، یزد، فارس، خوزستان، سیستان و خراسان
گیاهشناسی
خانواده: Papilionaceae
جنس: Vicia
گونه: monatha
نام فارسی: ماشک تکگل