نویسنده: navidcod 
Aegilops tauschii Cosson
پروین صالحی شانجانی، لیلا رسول زاده، حمیده جوادی و محمد امینی راد
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار شهریور 1401
ویراستار علمی: معصومه ایزدپناه
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیره‌سازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشک شدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی‌گراد است.
نیازهای جوانه‌زنی
بذر فاقد خواب فیزیولوژیکی و فیزیکی بوده و به راحتی قادر به جوانه‌زنی می‌باشد. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و در دمای ثابت 20 درجه سانتی‌گراد و طول روز/شب 8/16 ساعت سبز می‌گردند.
مورفولوژی
نوع میوه/بذر: گندمه، گندمه‌‌ها به لماها و پالئاها چسبیده‌اند.
شکل میوه/بذر: سرنیزه‌ای تا سرنیزه‌ای-تخم‌مرغی، سطح شکمی دارای شیار طولی، رأس کمی کرک‌دار، به طرف ناف بتدریج باریک شده، ناف تخم مرغی شکل. سطح دارای خطوط طولی، کمی براق، کاهی رنگ
اندازه میوه/بذر: طول 6/5 تا 6/75 میلی‌متر، عرض 2/4 تا 3 میلی‌متر در نمونه بذر کرج، البرز با وزن هزار دانه (گندمه همراه با لماها و پالئاها) 50 گرم که در سال 1389 توسط آقای محمود امیرخانی جمع‌آوری شده و نمونه کاشته شده آن توسط آقای محمد امینی‌راد با شماره اکسشن 32090 شناسایی شده است
وزن هزار میوه/دانه(گندمه همراه با لماها و پالئاها): 35/5 تا 53 گرم
ویژگی‌های زیستی
فرم رویشی گیاه: یک ساله، ساقه‌های ماشوره‌ای 20-45 سانتی‌متر، در پایه زانودار، معمولا پنجه‌های زیادی را تشکیل می‌دهند.
نوع گل‌آذین، گل و مکانیسم‌های گرده‌افشانی: گل‌آذین سنبله انتهایی، طول 5/5 تا 8/2 سانتی‌متر، عرض 0/3 تا 0/6 سانتی‌متر، استوانه‌ای باریک تا کمی تسبیحی شکل، با 6 تا 13 سنبلچه، فاقد سنبلچه‌های اولیه رشد نیافته، محور گل‌آذین دارای گره‌هایی سست و شکننده است که سنبلچه‌ها از محل گره‌ها به‌همراه میانگره متصل جدا شده و می‌افتند. سنبلچه‌ها به طول 7 تا 8 میلی‌متر، عرض 3 تا 4 میلی‌متر، استوانه‌ای، زبر، با 2 تا 5 گلچه، 2 گلچه انتهایی عقیم است. گلوم ها 5 تا 7 میلی‌متر، چرمی، زبر، لبه‌ها ضخیم، نوک گرد تا تخت، دندانه‌ای ظریف، بدون سیخک. لماها 6-8 میلی‌متر، نوک‌دار یا سیخک‌دار، سیخک‌ها معمولا منفرد؛. سیخک‌های لماهای سنبلچه‌های پایینی کوتاه‌تر از سنبلچه‌های بالایی، در هر سنبلچه سیخک‌های لماهای گلچه‌های پایینی کوتاه‌تر از گلچه‌های انتهایی. گل‌ها هرمافوردیت، گیاه تک پایه، دگرگشن. گرده‌افشانی توسط باد صورت می‌گیرد.
دوره زمانی گلدهی: اردیبهشت تا خرداد
دوره زمانی رسیدن بذر: اواخر بهار تا اوایل تابستان
عامل پراکنش بذر: وزن بذر و دام
پراکندگی جغرافیایی: بومی خاورمیانه (افغانستان، ایران، عراق، پاکستان، سوریه، و ترکیه) و آسیا ( ارمنستان، آذربایجان، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان، و اوکراین)
پراکندگی در ایران: شمال و غرب، بیشتر در استان‌های تهران، گلستان، سمنان، و کرمانشاه
گیاه‌شناسی
تیره: Poaceae
جنس: Aegilops
گونه: A. tauschii
نام فارسی: گندم‌نیای قفقازی
منابع و پیوندها
Saufferer, S. M. 1993. Aegilops. In: Flora of North America Editorial Committee, eds. Flora of North America North of Mexico [Online]. New York and Oxford. Vol. 24. http://beta.floranorthamerica.org. Accessed 2021.
Terrell, E. and Peterson, P. 1993. Caryopsis Morphology and Classification in the Triticeae (Pooideae: Poaceae). Smithsonian Contributions to Botany. 83. 10.5479/si.0081024X.83.
Cabi, E. 2010. Taxonomic Revision of the Tribe Triticeae Dumortier (Poaceae) in Turkey.Ph.D. – Doctoral Program, Middle East Technical University.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with the University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhang Moaser publisher, 1088 pp.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian Plants Names. Moaser Publisher, Tehran Farhang, 671 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.
