Carum carvi L.
پروین صالحی شانجانی، بهاره افشارنژاد و مرضیه تابع
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار تیر 1403
ویراستار علمی: محمد دادمند
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی گراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب دارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت 90 روز در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس در دمای متناوب 20 (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: شیزوکارپ (شیزوکارپ میوه خشک و متشکل از دو برچه ناشکوفای غیرفشرده یا به پهلو یا به پشت فشرده به نام مریکارپ است)
شکل میوه: مریکارپها بیضوی باریک، جورشکل، از پهلو کمی فشرده، سطح شکمی تخت با کانالهای روغنی/رزینی مشخص، سطح پشتی محدب با 5 پره طولی. سطح مریکارپ شیاردار، بیکرک، کدر، قهوهای، پرهها کرم رنگ
اندازه میوه: طول 2/72 تا 3/64 میلیمتر، عرض 0/53 تا 0/92 میلیمتر در نمونه بذر از خوسف، خراسان جنوبی با وزن هزار دانه/میوه 1/3 گرم که در سال 1392 توسط مرضیه تابع جمعآوری و شناسایی شده و با شماره اکسشن 44381 در بانک ژن منابع طبیعی ایران نگهداری میشود.
وزن هزار دانه/میوه: 0/9 تا 4/2 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: علفی، دو ساله یا چندساله، بیکرک. ساقه ایستاده، به ارتفاع 30 تا 100 سانتیمتر
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین چتر مرکب انتهایی، چترها با 3 تا 16 شعاع، چترکها با حدود 15 گل، گلها معمولاَ سفید. گیاه تک پایه، دگرگشن. گردهافشانی توسط حشرات انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: اواخر بهار تا اواسط تابستان
زمان رسیدن بذر: تابستان
پراکنش بذر: توسط وزن بذر
پراکندگی جغرافیایی: اروپا، ایران، قفقاز، سیبری، افغانستان، پاکستان، عراق و شمال غرب افریقا. نمونه تیپ از اروپا
پراکندگی در ایران: شمال، شمال غرب، مرکز و شمال شرق. بیشتر در استانهای آذربایجان، خراسان و تهران
گیاهشناسی
خانواده: Apiaceae
جنس: Carum
گونه: C. carvi
نام فارسی: زیره سیاه
منابع و پیوندها
Black, M. and Bewley, J.D. 2000. Seed technology and its biological basis. Sheffield Academic Press, 1-419 pp.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian V. 2007. Flora of Iran, No. 54: Umbelliferae. Research Institute of Forests and Rangelands Press, Tehran, Iran, 596 pp.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 671 pp.
Mozaffarian, V.A. 2012. A Pictorial dictionary of botany. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 1088 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.