Coriandrum sativum L.
پروین صالحی شانجانی، بهاره افشارنژاد و علی نخعی
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار تیر 1403
ویراستار علمی: محمد دادمند
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی گراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب ندارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس در دمای متناوب 20 (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: شیزوکارپ (شیزوکارپ میوه خشک و متشکل از دو برچه ناشکوفای غیرفشرده یا به پهلو یا پشت فشرده به نام مریکارپ است)
شکل میوه: مریکارپها نیمه کروی، جورشکل، سطح پشتی محدب، با 10 پره طولی (پنج پره اولیه سیبنوسی و پنج پره ثانویه صاف)، سطح شکمی مقعر. سطح پشتی مریکارپ نا صاف، بیکرک، کدر، به رنگ کاهی
اندازه میوه: طول 4/01 تا 4/64 میلیمتر، عرض 3/05 تا 3/42 میلیمتر در نمونه بذر از بشرویه، خراسان شمالی، با وزن هزار دانه/میوه 5/98 گرم، که در سال 1391 توسط علی نخعی جمعآوری و شناسایی شده و با شماره اکسشن 38943 در بانک ژن منابع طبیعی ایران نگهداری میشود.
وزن هزار دانه/میوه: 2/9 تا 8 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: علفی، یکساله یا دوساله، بیکرک. ساقهها ایستاده، به ارتفاع 20 تا 70 سانتیمتر
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گل آذین چتر مرکب، چتر دارای 3 تا 5 شعاع، به طول 1 تا 2 سانتیمتر، گلهای بیرونی چترکهای خارجی ناجورشکل، سفید یا صورتی فام. گیاه تک پایه، دگرگشن. گردهافشانی توسط حشرات و باد انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: متناسب با اقلیم محل در فصول مختلف کاشته میشود.
زمان رسیدن بذر: بهار و تابستان
پراکنش بذر: توسط وزن بذر
پراکندگی جغرافیایی: بومی مدیترانه شرقی است که از مدتها پیش در اکثر نقاط جهان کشت میشود.
پراکندگی در ایران: شمال شرق، شرق، غرب، شمال غرب و جنوب کشور کاشته میشود.
گیاهشناسی
خانواده: Apiaceae
جنس: Coriandrum
گونه: C. sativum
نام فارسی: گشنیز
منابع و پیوندها
Black, M. and Bewley, J.D. 2000. Seed technology and its biological basis. Sheffield Academic Press, 1-419 pp.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian V. 2007. Flora of Iran, No. 54: Umbelliferae. Research Institute of Forests and Rangelands Press, Tehran, Iran, 596 pp.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 671 pp.
Mozaffarian, V.A. 2012. A Pictorial dictionary of botany. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 1088 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.