Dicyclophora persica Boiss.
پروین صالحی شانجانی، محمدرضا پهلوانی و احمد پورمیرزا
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار تیر 1403
ویراستار علمی: محمد دادمند
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتیگراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب دارد. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته تا دو ماه در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد سرمادهی میشوند تا سبز شوند. سپس در دمای متناوب 20 درجه سانتیگراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: شیزوکارپ (شیزوکارپ میوه خشک و متشکل از دو برچه ناشکوفای غیرفشرده یا به پهلو یا به پشت فشرده به نام مریکارپ است)
شکل میوه: مریکارپها گلابی شکل کشیده، جورشکل، غیر فشرده، سطح شکمی تخت با پره مرکزی، با کانالهای شیرابهای مشخص، سطح پشتی محدب با 5 پره طولی، رأس با باقیمانده خامه. سطح مریکارپ شیاردار، کرکدار، کدر، قهوهای مایل به خاکستری، پره مرکزی سطح شکمی روشن
اندازه میوه: طول 5/86 تا 8/88 میلیمتر، عرض 1/55 تا 2/21 در نمونه بذر از بافت، کرمان، با وزن هزاردانه 10/18 گرم که در سال 1395 توسط احمد پورمیرزا جمعآوری و شناسایی شده و با شماره اکسشن 45508 در بانک ژن منابع طبیعی نگهداری میشود.
وزن هزار دانه/میوه: 6/25 تا 19/8 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: علفی، یک ساله. ساقه ایستاده، به ارتفاع 15 تا 75 سانتیمتر، کرکدار
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین چتر سرسان ساده، سیاه مایل به ارغوانی، با دمگلآذین بلند، با 5 تا 19 شعاع، به طول 3 تا 20 میلیمتر، گلها سفید. گیاه تک پایه، دگرگشن. گردهافشانی توسط حشرات و باد انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: اواخر بهار
زمان رسیدن بذر: اواخر بهار
پراکنش بذر: توسط وزن بذر و حیوانات
پراکندگی جغرافیایی: انحصاری ایران. نمونه تیپ از جنوب ایران
پراکندگی در ایران: جنوب. بیشتر در استانهای فارس، کرمان، خوزستان، بوشهر و هرمزگان
گیاهشناسی
خانواده: Apiaceae
جنس: Dicyclophora
گونه: D. persica
نام فارسی: چتر گرزی
منابع و پیوندها
Black, M. and Bewley, J.D. 2000. Seed technology and its biological basis. Sheffield Academic Press, 419 pp.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 671 pp.
Mozaffarian, V.A. 2012. A Pictorial dictionary of botany. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 1088 pp.
Mozaffarian V. 2008. Flora of Iran, Umbelliferae. Institute of Forests and Rangelands Press, Tehran, Iran, Publication No. 54, 592 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.