نویسنده: navidcod 
.Aegilops crassa Boiss
پروین صالحی شانجانی، لیلا رسول زاده، حمیده جوادی و محمد امینی راد
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار شهریور 1401
ویراستار علمی: معصومه ایزدپناه
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیره‌سازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشک شدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی‌گراد است.
نیازهای جوانه‌زنی
بذر فاقد خواب فیزیولوژیکی و فیزیکی بوده و به راحتی قادر به جوانه‌زنی می‌باشد. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و در دمای ثابت 20 درجه سانتی‌گراد و طول روز/شب 8/16 ساعت سبز می‌گردند.
مورفولوژی
نوع میوه/بذر: گندمه، گندمه‌‌ها به لماها و پالئاها چسبیده‌اند.
شکل میوه/بذر: سرنیزه‌ای تا سرنیزه‌ای-تخم‌مرغی، کمی محدب، سطح شکمی دارای شیار طولی، رأس کمی کرک‌دار، به طرف ناف بتدریج باریک شده، ناف تخم مرغی. سطح دارای خطوط طولی، کمی براق، کاهی رنگ.
اندازه میوه/بذر: اندازه بذر طول 3/8 تا 7 میلی‌متر، عرض 3/2 تا 2/7 میلی‌متر در نمونه بذر خراسان شمالی با وزن هزار دانه (گندمه همراه با لماها و پالئاها) 54/4 گرم که در سال 1372 جمع‌آوری شده و نمونه کاشته شده آن توسط محمد امینی‌راد با شماره اکسشن 1310 شناسایی شده است
وزن هزار میوه/دانه(گندمه همراه با لماها و پالئاها): 50 تا 82 گرم
ویژگی‌های زیستی
فرم رویشی گیاه: یک ساله، ساقه‌های ماشوره‌ای 30 تا 50 سانتی‌متر، راست تا کمی زانودار، تعداد پنجه‌ها کم تا زیاد.
نوع گل‌آذین، گل و مکانیسم‌های گرده‌افشانی: گل‌آذین سنبله انتهایی، (4/5) 6 تا 10 (13) سانتی‌متر طول، 0/5 تا 0/7 سانتی‌متر عرض، تسبیحی شکل، با (4) 6 تا 12 سنبلچه بارور، معمولاً فاقد سنبلچه‌های اولیه رشدنیافته، گاهی اوقات 1 تا 2 سنبلچه‌های اولیه رشدنیافته؛ محور گل‌آذین دارای گره‌هایی سست و شکننده است که سنبلچه‌ها از محل گره‌ها به‌همراه میانگره متصل، جدا شده و می‌افتند؛ سنبلچه ها 7 تا 14 میلی‌متر طول، 4 تا 7 میلی‌متر عرض، تخم‌مرغی شکل، کرک‌دار، با 4 تا 7 گلچه، 2 گلچه انتهایی عقیم؛ گلوم‌ها 7-10 میلی‌متر، چرم مانند تا فشرده شده مخملی، 2 تا 3 دندانه‌ای؛ لماهای سنبلچه‌های پایین 8 تا 10 میلی‌متر، دندانه دار، معمولاً سیخک‌دار؛ لماهای سنبلچه‌های رأسی سیخک‌دار، یسخک‌ها 3 تا 8/5 سانتی‌متر، معمولاً واگرا. گل‌ها هرمافوردیت، گیاه تک پایه، دگرگشن. گرده‌افشانی توسط باد صورت می‌گیرد.
دوره زمانی گلدهی: بهار
دوره زمانی رسیدن بذر: اواسط بهار تا اوایل تابستان.
عامل پراکنش بذر: وزن بذر و دام
پراکندگی جغرافیایی: بومی خاورمیانه (افغانستان، ایران، عراق، اردن، لبنان، جمهوری عربی سوریه، و ترکیه)، آسیا (ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، و ازبکستان)، و اروپا (اسپانیا)
پراکندگی در ایران: غرب، بیشتر در استان‌های لرستان، ایلام و البرز
گیاه‌شناسی
تیره: Poaceae
جنس: Aegilops
گونه: A. crassa
نام فارسی: گندم‌نیای ضخیم
منابع و پیوندها
Saufferer, S. M. 1993. Aegilops. In: Flora of North America Editorial Committee, eds. Flora of North America North of Mexico [Online]. New York and Oxford. Vol. 24. http://beta.floranorthamerica.org. Accessed 2021.
Terrell, E. and Peterson, P. 1993. Caryopsis Morphology and Classification in the Triticeae (Pooideae: Poaceae). Smithsonian Contributions to Botany. 83. 10.5479/si.0081024X.83.
Cabi, E. 2010. Taxonomic Revision of the Tribe Triticeae Dumortier (Poaceae) in Turkey.Ph.D. – Doctoral Program, Middle East Technical University.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhang Moaser publisher, 1088 pp.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian Plants Names. Moaser Publisher, Tehran Farhang, 671 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.
