Anethum graveolens L.
پروین صالحی شانجانی، بهاره افشارنژاد و محمدرضا عربزاده
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار تیر 1403
ویراستار علمی: محمد دادمند
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی گراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب ندارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس در دمای متناوب 20 (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: شیزوکارپ (شیزوکارپ میوه خشک و متشکل از دو برچه ناشکوفای غیرفشرده یا به پهلو یا به پشت فشرده به نام مریکارپ است)
شکل میوه: مریکارپها بیضوی تا تخممرغی، جورشکل، سطح شکمی تخت با کانالهای رزینی مشخص، سطح پشتی محدب با 5 پره طولی، پرههای کناری دارای بال باریک. سطح مریکارپ شیاردار، بیکرک، کدر، قهوهای، بال کرم رنگ تا قهوهای روشن
اندازه میوه: طول 3 میلیمتر، عرض 1/06 تا 1/53 میلیمتر در نمونه بذر از شاهدیه، یزد با وزن هزاردانه/میوه 1/7 گرم که در سال 1391 توسط محمدرضا عربزاده جمعآوری و شناسایی شده و با شماره اکسشن 39270 در بانک ژن منابع طبیعی ایران نگهداری میشود.
وزن هزار دانه/میوه: 1/3 تا 3/5 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: علفی، یکساله، بیکرک. ساقهها شیاردار، توخالی، ایستاده، به ارتفاع 40 تا 120 سانتیمتر
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین چتر مرکب، به قطر 5 تا 15 سانتیمتر، با 15 تا 50 شعاع، به طول 20 تا 40 میلیمتر؛ چترکها با 15 تا 30 دمگل، به طول 2 تا 10 میلیمتر، گلها زرد. گیاه تک پایه، دگرگشن. گردهافشانی توسط حشرات و باد انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: بهار و تابستان
زمان رسیدن بذر: بهار و تابستان
پراکنش بذر: توسط باد و وزن بذر
پراکندگی جغرافیایی: کاشته شده در اغلب نقاط جهان. نمونه تیپ از پرتغال و اسپانیا
پراکندگی در ایران: شمال، شمال غرب، غرب، مرکز، شرق، جنوب شرق و جنوب. بیشتر در استانهای کرمانشاه، کرمان، هرمزگان، خراسان و تهران
گیاهشناسی
خانواده: Apiaceae
جنس: Anethum
گونه: A. graveolens
نام فارسی: شوید
منابع و پیوندها
Black, M. and Bewley, J.D. 2000. Seed technology and its biological basis. Sheffield Academic Press, 1-419 pp.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian V. 2007. Flora of Iran, No. 54: Umbelliferae. Research Institute of Forests and Rangelands Press, Tehran, Iran, 596 pp.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 671 pp.
Mozaffarian, V.A. 2012. A Pictorial dictionary of botany. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 1088 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.