
Astragalus ebenoides Boiss.
حمیده جوادی و پروین صالحی شانجانی
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار مرداد 1400
ویراستاران علمی: ولی الله مظفریان و معصومه ایزدپناه
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15-20% قابل نگهداری در دمای °C20- است.
نیازهای جوانه زنی
بذر دارای خواب بوده و این خواب مربوط به پوسته غیرقابل نفوذ بذر (خواب فیزیکی) و مواد بازدارنده جوانهزنی در داخل بذر (خواب فیزیولوژیکی) میباشد. برای حذف پوسته غیرقابل نفوذ نسبت به آب و گاز، از روشهای مختلف سمباده کشی، تیمار اسیدسولفوریک غلیظ، استفاده از آب داغ و .. (اسکرافیه کردن) میتوان استفاده کرد. برای حذف خواب فیزیولوژیکی بذر، استفاده از تیمارهای سرمادهی مرطوب (استراتیفه کردن) به مدت 14 روز، امواج فراصوت و برخی هورمونها (اسیدجیبرلیک 100 ppm) موثر است. بهترین روش برای حذف پوسته بذر استفاده از سمباده و حذف خواب فیزیولوژیکی تیمار سرمادهی به مدت 14 روز در دمای 4 درجه سانتیگراد میباشد. سپس بذور در دمای ثابت 20 درجه سانتیگراد یا دمای دمای متناوب 25 درجه سانتیگراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
میوه: نیام،، در بخش شکمی راست یا اندکی خمیده، قایقی شکل، در بخش پشتی بسیار خمیده، شیاردار پوشیده از کرک، منقار راست یا خمیده رنگ قهوهای روشن یا تیره.
اندازه میوه: طول: 5/5-4 میلیمتر، عرض:3/5 میلیمتر
بذر: تخممرغی تا کلیوی شکل، سطح بذر ناصاف، ناف فرورفته و گرد، رنگ زرد تا قهوهای روشن.
اندازه بذر: طول: 3/85-3/73 میلیمتر، عرض: 2/68-2/38میلیمتر در نمونه بذر فریدون، اصفهان با وزن هزاردانه 7/9 گرم که در سال 1380 توسط کابلی جمعآوری شده و نمونه کاشته شده آن سیدرضا صفوی با شماره وچر 105642 شناسایی شده است.
وزن هزار دانه: 9-6/8 گرم.
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: چند ساله، بوتهای، خوابیده روی زمین به طول 25-8 سانتیمتر.
نوع گلاذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین خوشهای کشیده، تنک به ندرت متراکم و استوانهای بین 5 تا 40 گل. گلها دوجنسه، پنج قطعهای، زیگومورف، کاسه لولهای ارغوانی پوشیده از کرکهای بسیار متراکم ابریشمی، جام گل با ناخنکهای سفید مایل به زرد. گیاه تکپایه، دگرگشن. گردهافشانی توسط حشرات و باد صورت میگیرد.
دوره زمانی گلدهی: بهار
دوره زمانی رسیدن بذر: اواخر بهار
عامل پراکنش بذر: عامل پراکنش وزن بذر است.
پراکندگی جغرافیایی: انحصاری ایران. نمونه تیپ از اصفهان.
پراکندگی در ایران: شمال غرب و مرکز. آذربایجان، اصفهان، بختیاری، همدان
گیاهشناسی
تیره: Papilionaceae
جنس: Astragalus
گونه:ebenoides
نام فارسی: گون
منابع و پیوندها
.Baskin, C.C. and Baskin, J.M.1998. Seeds: Ecology, Biogeography, Evolution of Dormancy and Germination. Academic Press, San Diego
.Bewley, J.D. 1997. Seed germination and dormancy. The plant cell, 9: 1055-1066
Bakhshandeh Faraj-pur, A. 2014. Investigating the possibility of increasing the germination of several species (Astragalus) using various methods of dormancy in order to multiply massive and regenerate rangelands. Master’s thesis, University of Kashan, Faculty of Engineering
Kožuharova, E. and Firmage, D. 2007. On The Pollination Ecology of Astragalus alopecurus Pallas (Fabaceae) in Bulgaria. Tome, 60(8): 863-870
Kožuharova, E., Tzvetanova, V. and Firmage, D. 2010. Seed germination and seedling development of two rare Astragalus species (Fabaceae). Phytologia Balcanica, 16 (1): 51-56
.Maassoumi, A.A. 2018. Flora of Iran, No.85: (Fabaceae: Astragalus II). Research Institute of Forests and Rangelands Publication, p. 251
.Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhange Moaser publisher, 1088 pp