Astragalus iranicus
حمیده جوادی و پروین صالحی شانجانی
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
تاریخ انتشار مرداد 1400
ویراستاران علمی: ولی الله مظفریان و معصومه ایزدپناه
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15-20% قابل نگهداری در دمای °C20- است.
نیازهای جوانه زنی
بذر دارای خواب بوده و این خواب مربوط به پوسته غیرقابل نفوذ بذر (خواب فیزیکی) و مواد بازدارنده جوانهزنی در داخل بذر (خواب فیزیولوژیکی) میباشد. برای حذف پوسته غیرقابل نفوذ نسبت به آب و گاز، از روشهای مختلف سمباده کشی، تیمار اسیدسولفوریک غلیظ، استفاده از آب داغ و .. (اسکرافیه کردن) میتوان استفاده کرد. برای حذف خواب فیزیولوژیکی بذر، استفاده از تیمارهای سرمادهی مرطوب (استراتیفه کردن) به مدت 14 روز، امواج فراصوت و برخی هورمونها (اسیدجیبرلیک 100 ppm) موثر است. بهترین روش برای حذف پوسته بذر استفاده از سمباده و حذف خواب فیزیولوژیکی تیمار سرمادهی به مدت 14 روز در دمای 4 درجه سانتیگراد میباشد. سپس بذور در دمای ثابت 20 درجه سانتیگراد یا دمای دمای متناوب 25 درجه سانتیگراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
میوه: نیام، تخممرغی، 2 حجرهای، بدون پایک یا با پایک کوتاه، نوک تیز و منقاردار.
اندازه میوه: عرض: 4-3 میلیمتر، طول: 12-7 میلیمتر، ارتفاع: 4-3 میلیمتر.
بذر: قلبی شکل نامنظم تا کلیوی؛ سطح ناصاف، رنگ قهوهای روشن با لکههای قهوهای رنگ.
اندازه بذر: طول: 3/07-2/4، عرض: 2/62-2/38 میلیمتر در نمونه بذر زنجان با وزن هزاردانه 4/9 گرم که در سال 1377 جمعآوری شده و نمونه کاشته شده آن توسط سیدرضا صفوی با کداکسشن 105658 شناسایی شده است.
وزن هزار دانه: 5/3-3/9 گرم.
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: علفی چندساله.
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین سنبله، در جوانی مخروطی یا شبه سرسان، به هنگام میوه استوانهای، گلها فراوان. گلها دوجنسه، پنج قطعهای، زیگومورف، کاسه گل لولهای، پوشیده از کرکهای سفید یا مخلوط با کرکهای سیاه، جام گل زرد، بدون کرک. گیاه تکپایه، دگرگشن. گردهافشانی توسط حشرات و باد صورت میگیرد.
دوره زمانی گلدهی: خرداد تا تیر
دوره زمانی رسیدن بذر: تیر تا مرداد
عامل پراکنش بذر: عامل پراکنش وزن بذر است.
پراکندگی جغرافیایی: انحصاری ایران. نمونه تیپ از اصفهان.
پراکندگی در ایران: شمال، شمال شرق، غرب و مرکز. گیلان، آذربایجان، اردبیل، زنجان، کردستان، همدان، کرمانشاه، ایلام، سمنان، البرز و تهران.
گیاهشناسی
تیره: Papilionaceae
جنس: Astragalus
گونه: iranicus
نام فارسی: گون
منابع و پیوندها
.Asri, Y. 2012. Range Plants of Iran, Vol. 2: Dicotyledons. Research Institute of Forests and Rangelands Publication, 530 pp
.Baskin, C.C. and Baskin, J.M.1998. Seeds: Ecology, Biogeography, Evolution of Dormancy and Germination. Academic Press, San Diego
.Bewley, J.D. 1997. Seed germination and dormancy. The plant cell, 9: 1055-1066
Bakhshandeh Faraj-pur, A. 2014. Investigating the possibility of increasing the germination of several species (Astragalus) using various methods of dormancy in order to multiply massive and regenerate rangelands. Master’s thesis, University of Kashan, Faculty of Engineering
Kožuharova, E. and Firmage, D. 2007. On The Pollination Ecology of Astragalus alopecurus Pallas (Fabaceae) in Bulgaria. Tome, 60(8): 863-870
Kožuharova, E., Tzvetanova, V. and Firmage, D. 2010. Seed germination and seedling development of two rare Astragalus species (Fabaceae). Phytologia Balcanica, 16 (1): 51-56
Maassoumi, A.A. 1993. Illustrated guide to the genus Astragalus in Iran. Research Institute of Forests and Rangelands publisher, Vol. 2, p. 75
Maassoumi, A.A. 2017. Flora of Iran, No.145: (Fabaceae: Astragalus III). Research Institute of Forests and Rangelands Publication, p. 304
.Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhange Moaser publisher, 1088 pp