
Cousinia disfulensis Bornm.
پروین صالحی شانجانی، بهاره افشارنژاد، ماشاالله محمدپور، مصطفی نعمتی پیکانی و نسترن جلیلیان
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار تیر 1403
ویراستار علمی: محمد دادمند
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی گراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب عمیقی ندارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس در دمای متناوب 20 (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: فندقه
شکل میوه: تقریباً استوانهای، ناف جانبی، سیاه، رأس بریده، کاکل ماندگار، کوتاه، سفید رنگ. سطح پوشیده از کرکهای متراکم خوابیده، براق، سفید رنگ
اندازه میوه: طول 4/71 تا 6/76 میلیمتر، عرض 1/13 تا 1/48 میلیمتر در نمونه بذر از ایلام با وزن هزاردانه/میوه 4/4 گرم که در سال 1396 توسط ماشاالله محمدپور، مصطفی نعمتی پیکانی، نسترن جلیلیان جمعآوری و شناسایی شد و با شماره اکسشن 46707 در بانک ژن منابع طبیعی ایران نگهداری میشود.
وزن هزار دانه/میوه: 4/4 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: علفی، چندساله، کرکدار. ساقهها ایستاده، ارتفاع تا 60 سانتیمتر
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین کپهای منفرد، کپه طبقی/لولهای؛ 40 تا 150 گلچه، به طول 20 تا 25 میلیمتر، اغوانی تا بنفش؛ برگههای گریبانی چند ردیفه. گیاه تک پایه، دگرگشن. گردهافشانی توسط حشرات و باد انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: اواخر بهار تا اواسط تابستان
زمان رسیدن بذر: تابستان
پراکنش بذر: وزن بذر و حیوانات
پراکندگی جغرافیایی: انحصاری ایران. نمونه تیپ از غرب ایران، شهبازان. اپی تیپ از ایران، ایلام
پراکندگی در ایران: غرب. بیشتر در استانهای کرمانشاه، ایلام و خوزستان
گیاهشناسی
خانواده: Asteraceae
جنس: Cousinia
گونه: C. disfulensis
نام فارسی: هزارخار دزفولی
منابع و پیوندها
Assadi, M., Mehregan, I. 2017. Flora of Iran, No. 125: Asteraceae, Cousinia. Institute of Forests and Rangelands Press, Tehran, Iran, 396 pp.
Black, M. and Bewley, J.D. 2000. Seed technology and its biological basis. Sheffield Academic Press, 1-419 pp.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 671 pp.
Mozaffarian, V.A. 2012. A Pictorial dictionary of botany. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 1088 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.