
Ferula assa-foetida L.
پروین صالحی شانجانی، بهاره افشارنژاد و حمزهعلی شیرمردی
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار تیر 1403
ویراستار علمی: محمد دادمند
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی گراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب دارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت 4 تا 8 هفته در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس در دمای متناوب 20 (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: شیزوکارپ (شیزوکارپ میوه خشک و متشکل از دو برچه ناشکوفای غیرفشرده یا به پهلو یا به پشت فشرده به نام مریکارپ است)
شکل میوه: مریکارپها بیضوی، جورشکل، فشرده به پشت، سطح پشتی با سه پره ظریف، پرههای کناری پهن، بالدار، سطح شکمی با کانالهای روغنی/رزینی ظریف. سطح مریکارپ دارای نوارهای ظریف، کدر، بیکرک، قهوهای تیره، بالها کرم رنگ
اندازه میوه: طول 8/63 تا 13/76 میلیمتر، عرض 3/89 تا 7/60 میلیمتر در نمونه بذر از کوهرنگ، چهارمحال و بختیاری با وزن هزاردانه/میوه 18 گرم که در سال 1398 توسط حمزهعلی شیرمردی جمعآوری و شناسایی شده و با شماره اکسشن 48487 در بانک ژن منابع طبیعی ایران نگهداری میشود.
وزن هزار دانه/میوه: 10 تا 33 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: علفی، چندساله، بیکرک. ساقه ایستاده، به ارتفاع 100 تا 150 سانتیمتر، در قاعده به قطر حدود 30 تا 50 میلیمتر
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گل آذین چتر مرکب، چترهای بارور دارای 20 تا 50 شعاع، به طول 5 سانتیمتر، چترکها با 17 تا 20 گل، گلها زرد. گیاه تک پایه، دگرگشن. گردهافشانی توسط حشرات و باد انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: بهار
زمان رسیدن بذر: بهار
پراکنش بذر: توسط باد
پراکندگی جغرافیایی: انحصاری ایران. نمونه تیپ از لار فارس
پراکندگی در ایران: مرکز و جنوب. بیشتر در استانهای اصفهان، یزد و بندرعباس
گیاهشناسی
خانواده: Apiaceae
جنس: Ferula
گونه: F. assa-foetida
نام فارسی: آنقوزه
منابع و پیوندها
Black, M. and Bewley, J.D. 2000. Seed technology and its biological basis. Sheffield Academic Press, 1-419 pp.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian V. 2007. Flora of Iran, No. 54: Umbelliferae. Research Institute of Forests and Rangelands Press, Tehran, Iran, 596 pp.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 671 pp.
Mozaffarian, V.A. 2012. A Pictorial dictionary of botany. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 1088 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.