Foeniculum vulgare Miller.
پروین صالحی شانجانی، بهاره افشارنژاد و محمدرضا عربزاده
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار تیر 1403
ویراستار علمی: محمد دادمند
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی گراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب دارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت 4 هفته در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس در دمای متناوب 20 (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: شیزوکارپ (شیزوکارپ میوه خشک و متشکل از دو برچه ناشکوفای غیرفشرده یا به پهلو یا به پشت فشرده به نام مریکارپ است)
شکل میوه: مریکارپها بیضوی تا تخممرغی، جورشکل، سطح شکمی تخت با کانالهای رزینی مشخص، سطح پشتی محدب با 5 پره طولی، پرههای کناری دارای بال باریک. سطح مریکارپ شیاردار، بیکرک، کدر، قهوهای، بال کرم رنگ تا قهوهای روشن
اندازه بذر: طول 3/07 تا 4/24 میلیمتر، عرض 1/57 تا 2/12 میلیمتر در نمونه بذر از تفت، یزد، با وزن هزار دانه/میوه 4/1 گرم که در سال 1391 توسط محمدرضا عربزاده جمعآوری و شناسایی شده و با شماره اکسشن 41532 در بانک ژن منابع طبیعی ایران نگهداری میشود.
وزن هزار دانه: 3 تا 12 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: علفی، چندساله، بیکرک. ساقه ایستاده، به ارتفاع تا 1 متر یا بیشتر
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین چتر مرکب، شعاعها 8 تا 15 تایی، به طول 10 تا 40 میلیمتر؛ چترکها با 18 تا 25 دمگل، به طول 1 تا 7 میلیمتر، گلها زرد. گیاه تک پایه، دگرگشن. گردهافشانی توسط حشرات و باد انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: اوایل تابستان
زمان رسیدن بذر: تابستان
پراکنش بذر: توسط وزن بذر
پراکندگی جغرافیایی: از مدتها پیش در اروپا، ایران، پاکستان و شمال آفریقا کشت شده است. نمونه تیپ از جنوب اروپا
پراکندگی در ایران: شمال، غرب، مرکز، شمالشرق و جنوبشرق. بیشتر در استانهای مازندران، کردستان، کرمان، کرمانشاه، اصفهان، سمنان و تهران
گیاهشناسی
خانواده: Apiaceae
جنس: Foeniculum
گونه: F. vulgare
نام فارسی: رازیانه
منابع و پیوندها
Black, M. and Bewley, J.D. 2000. Seed technology and its biological basis. Sheffield Academic Press, 1-419 pp.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian V. 2007. Flora of Iran, No. 54: Umbelliferae. Research Institute of Forests and Rangelands Press, Tehran, Iran, 596 pp.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 671 pp.
Mozaffarian, V.A. 2012. A Pictorial dictionary of botany. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 1088 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.