Graellsia saxifragifolia (DC.) Boiss.
معصومه ایزدپناه، آمنه غلامی، محمد محمودی و یوسف اجنی
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار تیر 1403
ویراستار علمی: پروین صالحی شانجانی
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی گراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب ندارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس در دمای متناوب 20 (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: خورجینک یا به ندرت خورجین
شکل میوه: بیضوی تا خطی یا مستطیلی تا سرنیزهای، راست یا کمی خمیده، فشرده، نوکدار
اندازه میوه: طول 5 تا 22 میلیمتر، عرض 1/5 تا 6 میلیمتر
شکل بذر: بیضوی، با شیار رادیکالی مشخص، بدون بال یا بهندرت بالدار. سطح با برجستگیهای نامشخص، قهوهای تیره
اندازه بذر: طول 1/92 تا 2/78 میلیمتر، عرض 1/15 تا 1/51 میلیمتر در نمونه بذر از ابهر، زنجان، با وزن هزاردانه 1 گرم که در سال 1398 توسط محمد محمودی و یوسف اجنی جمعآوری و شناسایی شده و با شماره اکسشن 47702 در بانک ژن منابع طبیعی نگهداری میشود.
وزن هزار دانه: 0/36 تا 1 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: گیاه چند ساله، بوتهای، با قاعده چوبی، بدون کرک. ساقهها افراشته، به طول 7 تا 35 سانتیمتر
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین خوشهای، گلها منظم، کاسبرگها تخممرغی تا بیضوی، گلبرگها دایرهای تا واژ تخممرغی، ناخنکدار، سفید. گلها دوجنسه و دگردگشن. گردهافشانی توسط حشرات و باد صورت میگیرد.
دوره زمانی گلدهی: اوایل تا اواسط بهار
زمان رسیدن بذر: اواخر بهار
روش پراکنش بذر: توسط باد و وزن بذر
پراکندگی جغرافیایی: ایران، آسیای مرکزی، افغانستان و عراق. نمونه تیپ از الوند کوه، ایران
پراکندگی در ایران: شمال، شمال غرب، غرب، مرکز و شمال شرق. بیشتر در استانهای کردستان، اصفهان، یزد، کهگیلویه و بویر احمد، بختیاری، خوزستان، کرمان، خراسان و تهران
گیاهشناسی
خانواده: Brassicaceae
جنس: Graellsia
گونه: G. saxifragifolia
نام فارسی: صخرهدری
منابع و پیوندها
Assadi, M. Sajedi, S. Fakhr Ranjberi, H. Mirzadeh Vaghefi, S. Moazzeni, H. Khodashenas, M. Khosravi, A. R. Hatami, A. Mehrnia, M. Kaffash, Sh. Heidarnia, N. Sheidai, M. Heidari Rikan, M. Kavousi, K. Sonboli, A. Veiskarami, Gh. And Aminian, F. 2017. Flora of Iran, Brassicaceae, No.143. Research Institute of Forests and Rangelands Press, Tehran, Iran, 954 pp.
Black, M. and Bewley, J.D. 2000. Seed technology and its biological basis. Sheffield Academic Press, 419 pp.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 671 pp.
Mozaffarian, V.A. 2012. A Pictorial dictionary of botany. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 1088 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.