
Medicago constricta
معصومه ایزدپناه، پروین صالحی شانجانی و لیلا فلاح حسینی
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار مرداد 1400
ویراستار علمی: ولیالله مظفریان
رفتار انبار داری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشک شدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20% قابل نگهداری در دمای 20- درجهسانتیگراد است.
نیازهای جوانه زنی
بذرهای این گونه خواب عمیق ندارند، پس از استریل سطحی، آنها را روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار داده و به مدت دو هفته در دمای 4 درجه سانتیگراد قرار میگیرند. آنگاه بذور در دمای متغیر 25 درجه سانتیگراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میشوند.
مورفولوژی
نوع میوه: نیام
شکل میوه: کرم رنگ تا خاکستری- قهوهای تیره، سیلندری يا كمي كشيده، خاردار، تقريباً بدون کرک يا كركدار؛ 4/5 تا 8/5 بار پیچ خورده در جهت عقربههای ساعت، پیچخوردگیها در ميوه رسيده ضخيم و سفت ميشوند، ضخامت هر تاب (پیچخوردگی) به طور معمول بين 1 تا 3 ميليمتر است، تابها بهم فشردهاند بهطوريكه به زحمت ميتوان آنها را از هم تشخيص داد، حاشیه لبه تابها ممکن است برجسته شود، به طوری که لبه مقعر به نظر میرسد؛ سطح تاب دارای 7 تا 10 رگه منحنی تقریباً متمرکز به سمت لبه تاب (جایی که ممکن است توسط بافت سلولی غیرفشرده پوشیده شود و پس از پاک کردن این بافت، رگه جانبی دیده میشود) است؛ خارها 8 تا 10 عدد در هر ردیف، به طول 0/5 تا 3 میلیمتر، درفش مانند؛ زاويه خار نسبت به سطح تاب 180 درجه است.
شکل بذر: لوبيايي شكل ولی اغلب در حاشیه مجاور به ریشهچه تخت، 1 تا 2 بذر در هر تاب (پیچ خوردگی) به صورت جداجدا؛ پوسته بذر صاف بدون کرک، زرد؛ طول ریشهچه کوتاهتر از نصف طول بذر، بدون آلبومن.
اندازه میوه: قطر: 7-5 میلیمتر، ضخامت: 12-6 میلیمتر
اندازه بذر: طول: (4/5-) 4-3 (-2/5) میلیمتر، بزرگترین عرض: 1/6 تا 2 میلیمتر، ضخامت: (0/9-) 0/8 – 0/6 (-0/5) میلیمتر در نمونه بذر پلدختر لرستان با وزن هزاردانه 2/5 گرم که در سال 1380 توسط علی محمدیان جمعآوری شده و نمونه کاشته شده آن توسط معصومه ایزدپناه و ایرج مهرگان با شماره اکسشن 6554 شناسایی شده است.
وزن هزار دانه: 0/5-3 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: بوتهای، یک ساله، خوابیده تا نیمه خوابیده
نوع گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین خوشهای انتهایی. گلها هرمافوردیت، ناجور گلبرگ، جام گل (متشکل از درفش: گلبرگ بزرگ بالایی، بالها: دو گلبرگ مجاور درفش و ناو: دو گلبرگ پایینی) زرد رنگ، بالها کوتاهتر از ناو؛ پرچمها 10 عدد یکی آزاد و 9 عدد چسبیده (9+1). گیاه تک پایه، خودگشن با 10 درصد دگرگشنی که توسط توسط حشرات انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: فروردین تا مرداد
دوره زمانی رسیدن بذر: اردیبهشت تا شهریور
پراکنش بذر: عامل پراکنش وزن بذر است. نیامها با چسبیدن به پشم و مو حیوانات جابجا میشوند.
پراکندگی جغرافیایی: شرق نواحی مدیترانهای. نمونه تیپ بر اساس فلور ایرانیکا:
Insula Rhodos: champs incultes pres Trianda, 12. V. 1870, BOURGEAU, G
پراکندگی در ایران: غرب و جنوب. لرستان، فارس
گیاهشناسی
تیره: Papilionaceae
جنس: Medicago
گونه: constricta
نام فارسی: یونجه انبوه
منابع و پیوندها
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php
Lesins, K.A. and Lesins, I. 1979. Genus Medicago (Leguminosae): a taxogenetic study. The Hague, Boston, London: Dr W. Junk Publisher, 234 pp
.Small, E. and Brookes, B. 1990. Circumscription of the genus Medicago (Leguminosae) by seed characters. Can. J. Bot. 68: 613-629
.Small, E. and Jomphe, M. 1988. A synopsis of the genus Medicago (Leguminosae). Canadian Journal of Botany, 67: 3260-3294
Mehregan, I., Rahiminejad, M.R. and Azizian, D. 2002. A taxonomic revision of the genus Medicago L. (Papilionaceae) in Iran. Iranian Journal of Botany, 9: 207-221(In Persian)
.Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhange Moaser Publisher, 1088 pp
Rechinger, K.H. 1984. Flora Iranica 157. Akadmische Druch. U. Verlagsanstalt. Graz
.Medicago constricta