
Medicago coronata
معصومه ایزدپناه، پروین صالحی شانجانی و لیلا فلاح حسینی
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار مرداد 1400
ویراستار علمی: ولیالله مظفریان
رفتار انبار داری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشک شدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20% قابل نگهداری در دمای 20- درجهسانتیگراد است.
نیازهای جوانه زنی
بذرهای این گونه خواب عمیق ندارند، پس از استریل سطحی، آنها را روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار داده و به مدت دو هفته در دمای 4 درجه سانتیگراد قرار میگیرند. آنگاه بذور در دمای متغیر 25 درجه سانتیگراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میشوند.
مورفولوژی
نوع میوه: نیام
شکل میوه: استوانهاي كوتاه، خاردار، كرك آلود، بندرت تقريباً بدون کرک؛ 1 تا 3 بار پیچ خورده در جهت عقربههای ساعت، با پیچش باز و غیرفشرده؛ 6 تا 8 رگه عرضي منحنی در سطح تابها (پیچخوردگیها) وجود دارد که قبل از ورود به رگه جانبی به صورت جزئی منشعب میشوند؛ پهنای سطح تاب 0/6 تا 0/7 میلیمتر، خط درز پشتی در وسط لبه به حالت کمی فرو رفته قرار دارد؛ حاشیههای لبه برجسته بوده از این رو معمولاً رگههای جانبی پایین لبه را میپوشاند؛ شيار بين رگههای جانبی و شیار پهن پشتی از كنار ميوه ديده نميشود؛ خارها 11 تا 15 عدد در هر ردیف، به طول 1 تا 2/7 میلیمتر (بلندترین خارها درفش مانند هستند)، زاويه خارها با سطح تاب 90 درجه است، پایه خارها به هم چسبيده و به صورت يك باند پهن در آمده كه حالتي شبيه به تاج پيدا كرده است.
شکل بذر: کمانی شكل، 1 تا 2 بذر در هر تاب (پیچ خوردگی) جداجدا نیستند؛ پوسته بذر صاف بدون کرک، زرد تا قهوهای؛ طول ریشهچه بلند تر از نصف طول بذر، بدون آلبومن.
اندازه میوه: قطر: 3/5-2/5 میلیمتر، ضخامت: (5-) 4/5-3/5 (-3) میلیمتر
اندازه بذر: طول 2/2-2 (-1/8) میلیمتر، بزرگترین عرض 1/1-0/8 میلیمتر، ضخامت 0/2-0/1 میلیمتر در نمونه بذر جیرفت کرمان با وزن هزاردانه 0/7 گرم که در سال 1380 توسط ماشاالله غنچهای جمعآوری شده و نمونه کاشته شده آن توسط معصومه ایزدپناه و ایرج مهرگان با شماره اکسشن 7720 شناسایی شده است.
وزن هزار دانه: 2/5-0/6 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: بوتهای، یک ساله، نیمه خوابیده تا ایستاده
نوع گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین خوشهای انتهایی. گلها هرمافوردیت، ناجور گلبرگ، جام گل (متشکل از درفش: گلبرگ بزرگ بالایی، بالها: دو گلبرگ مجاور درفش و ناو: دو گلبرگ پایینی) زرد رنگ، بالها کوتاهتر از ناو؛ پرچمها 10 عدد یکی آزاد و 9 عدد چسبیده (9+1). گیاه تک پایه، خودگشن با 10 درصد دگرگشنی که توسط حشرات انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: فروردین تا اردیبهشت
دوره زمانی رسیدن بذر: اردیبهشت تا خرداد
پراکنش بذر: عامل پراکنش وزن بذر است. نیامها با چسبیدن به پشم و مو حیوانات جابجا میشوند.
پراکندگی جغرافیایی: ترکیه و عراق. نمونه تیپ بر اساس فلور ایرانیکا:
Typus Illustratio: Medica coronate cherleri parva, J. BAUHIN & CHERLER, Hist. PL. 2: 386 (1651); Lectotypus conf. C. HEYN (1959)
پراکندگی در ایران: شمال، جنوب، غرب و مرکز. کرمان، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد
گیاهشناسی
تیره: Papilionaceae
جنس: Medicago
گونه: coronata
نام فارسی: یونجه تاجدار
منابع و پیوندها
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php
Lesins, K.A. and Lesins, I. 1979. Genus Medicago (Leguminosae): a taxogenetic study. The Hague, Boston, London: Dr W. Junk Publisher, 234 pp
.Small, E. and Brookes, B. 1990. Circumscription of the genus Medicago (Leguminosae) by seed characters. Can. J. Bot. 68: 613-629
.Small, E. and Jomphe, M. 1988. A synopsis of the genus Medicago (Leguminosae). Canadian Journal of Botany, 67: 3260-3294
Mehregan, I., Rahiminejad, M.R. and Azizian, D. 2002. A taxonomic revision of the genus Medicago L. (Papilionaceae) in Iran. Iranian Journal of Botany, 9: 207-221(In Persian)
.Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhange Moaser Publisher, 1088 pp
.Rechinger, K.H. 1984. Flora Iranica 157. Akadmische Druch. U. Verlagsanstalt. Graz