
Nepeta oxyodonta Boiss.
پروین صالحی شانجانی، معصومه رمضانی یگانه، محمدرضا پهلوانی و آمنه غلامی
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار آذر 1402
ویراستار علمی: معصومه ایزدپناه
این شناسه بذر با حمایت ستاد علوم و فناوری گیاهان داروئی و طب سنتی تهیه شده است
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشک شدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی به میزان 15 تا 20 درصد، بذر قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتیگراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب ندارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و در دمای متناوب 25 درجه سانتیگراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میشوند.
مورفولوژی
نوع ميوه: فندقه
شکل ميوه/بذر: فندقهها مستطیلی، در برش عرضی سه وجهی گرد، آریول دو لوبي، سطح فندقهها دارای برجستگیهای گرد شفاف، قهوهای تيره.
اندازه ميوه/بذر: طول 2/3 تا 2/56 میلیمتر، و عرض 1/2 تا 1/51 میلیمتر در نمونه فارس با وزن هزار دانه/میوه 1/5 گرم که درسال 1397 توسط زراعتکار با شماره اکسشن 46889 جمعآوری و شناسایی شده است.
وزن هزار دانه/میوه: 0/9 تا 0/5 گرم
ویژگیهای زیستی
گل آذین، نوع گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذين گرزن. گلها دوجنسی، زیگومورف، جام گل بنفش به طول 14 تا 16 میلیمتر. گیاه تک پایه، دگرگشن. گرده افشاني به وسيله حشرات به ويژه زنبور عسل انجام ميشود.
دوره زمانی گلدهی: اواخر بهار تا تابستان
دوره زمانی رسیدن بذر: مرداد تا مهر
پراکنش بذر: وزن بذر
پراکندگی جغرافیایی: انحصاری ایران. نمونه تیپ از کوه سبزپوشان فارس
پراکندگی در ایران: غرب و جنوب غرب اصفهان، یزد، کهکیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، و فارس
گیاهشناسی
خانواده: Lamiaceae
زيرخانواده: Nepetoideae
جنس: Nepeta
گونه: N. oxyodonta
نام فارسی: پونهساي تيزدندان
منابع و پیوندها
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the region of the Carpathian Mountains. Springer, Dordrecht, the Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with the university of Tehran publication. https://floraofiran.net/index.php.
Harrington, J.F. 1972. Seed storage and longevity. In: T. Kozlowski (ed.). Seed Biology. Vol. III. Academic Press, New York, p 145-245.
Hassan, T. and Dar, G.H. 2012. Nutlet micromorphology in selected species of Nepeta L. (Lamiaceae) in Kashmir Himalaya. Iranian Journal of Botany, 2: 262-269.
Jamzad, Z. 1391. Flora of Iran, No. 76: Lamiaceae. Agricultural Research, Education and Promotion Organization, Research Institute for Forests and Rangelands of Iran, Tehran, 1066 p.
Jamzad, Z., Ingrouille, M. and Simmonds, M. 2003. Three new species of Nepeta (Lamiaceae) from Iran. Taxon, 52: 93-98.
Kaya, A. and Dirmenci, T. 2008. Nutlet surface micromorphology of the genus Nepeta L. (Lamiaceae) in Turkey. Turkish Journal of Botany, 32.103-112.
Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhang Moaser publisher, 1088 pp.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian Plants Names. Moaser Publisher, Tehran Farhang, 671 pp.
Naghibi, F. 2005. Labiatae family in folk medicine in Iran from ethnobotany to pharmacology. Iranian Journal of Pharmaceutical Research, 2: 63-79.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.