نویسنده: آمنه غلامی 
Astraglus gossypinus Fischer
پروین صالحی شانجانی، بهاره افشارنژاد، حمزه‌علی شیرمردی و آمنه غلامی
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار تیر 1403
ویراستار علمی: محمد دادمند
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیره‌سازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشک‌شدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی گراد است.
نیازهای جوانه‌زنی
بذر دارای خواب بوده و این خواب مربوط به پوسته غیرقابل نفوذ بذر (خواب فیزیکی) و مواد بازدارنده جوانه‌زنی در داخل بذر (خواب فیزیولوژیکی) می‌باشد. برای حذف پوسته غیرقابل نفوذ نسبت به آب و گاز، از روش‌های مختلف سمباده کشی، تیمار اسید‌سولفوریک غلیظ، استفاده از آب داغ و .. (خراش‌دهی) می‌توان استفاده کرد. برای حذف خواب فیزیولوژیکی بذر، استفاده از تیمارهای سرمادهی مرطوب به مدت 14 روز، امواج فرا‌صوت و برخی هورمون‌ها (اسید‌جیبرلیک 100 ppm) موثر است. بهترین روش برای حذف پوسته بذر استفاده از سمباده و حذف خواب فیزیولوژیکی تیمار سرمادهی به مدت 14 روز در دمای 4 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. سپس بذور در دمای ثابت 20 درجه سانتی‌گراد یا دمای دمای متناوب 25 درجه سانتی‌گراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتی‌گراد (8 ساعت تاریکی) سبز می‌گردند.
مورفولوژی
نوع میوه: نیام
شکل میوه: تخم‌مرغی، یک خانه‌ای
اندازه میوه: به طول 3 تا 5 میلی‌متر و عرض 1 تا 2 میلی‌متر
شکل بذر: کروی-بیضوی. سطح صاف، کمی براق، به رنگ قهوه‌ای مایل به سبز زیتونی با یا بدون نقاط قهوه‌ای تیره
اندازه بذر: طول 1/78 تا 3/35 میلی‌متر، عرض 1/76 تا 2/71 میلی‌متر در نمونه بذر از شهرکرد، چهارمحال و بختیاری با وزن هزاردانه 6 گرم که در سال 1398 توسط حمزه‌علی شیرمردی جمع‌آوری و شناسایی شده و با شماره اکسشن 48467 در بانک ژن منابع طبیعی ایران نگهداری می‌شود.
وزن هزار دانه: 3 تا 8/07 گرم
ویژگی‌های زیستی
فرم رویشی گیاه: گیاهی بوته‌ای، بالشتکی، چند ساله، کرک‌دار. ساقه‌ها ایستاده خیزان، به ارتفاع 10 تا 30 سانتی‌متر، قطر 20 تا 30 سانتی‌متر
نوع گل‌آذین، گل و مکانیسم‌های گرده‌افشانی: گل آذین سرسان گرد یا بیضوی،گاهی استوانه‌ای، محوری پنهان در لابلای برگ‌ها، گل‌ها هرمافوردیت، ناجور گلبرگ، جام گل (متشکل از درفش: گلبرگ بزرگ بالایی، بال‌ها: دو گلبرگ مجاور درفش و ناو: دو گلبرگ پایینی) اغلب ارغوانی، آبی یا بنفش، به ندرت زرد رنگ، بال‌ها تقریباً هم‌اندازه ناو؛ پرچم‌ها 10 عدد یکی آزاد و 9 عدد چسبیده (9+1). گیاه تک پایه، دگرگشن. گرده‌افشانی توسط حشرات انجام می‌شود.
دوره زمانی گلدهی: اوایل تابستان
زمان رسیدن بذر: اواسط تا اواخر تابستان
پراکنش بذر: توسط وزن بذر و حیوانات
پراکندگی جغرافیایی: ترکیه، ایران، عراق، سوریه و لبنان. نمونه تیب از کردستان، ایران
پراکندگی در ایران: شمال، شمال غرب، غرب، مرکز و جنوب. بیشتر در استانهای آذربایجان، گیلان، کردستان، ایلام، لرستان، همدان، اصفهان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری و تهران
گیاه‌شناسی
خانواده: Fabaceae
جنس: Astraglus
گونه: A. gossypinus
نام فارسی: گون پنبه‌ای
منابع و پیوندها
Black, M. and Bewley, J.D. 2000. Seed technology and its biological basis. Sheffield Academic Press, 1-419 pp.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Maassoumi, A.A. 2016. Flora of Iran, No. 85: Fabaceae (Astragalus II). Institute of Forests and Rangelands Press, Tehran, Iran, 504 pp.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 671 pp.
Mozaffarian, V.A. 2012. A Pictorial dictionary of botany. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 1088 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.
