
.Fortuynia garcinii (Burm.) Shuttlew
معصومه ایزدپناه، آمنه غلامی و محمدامین سلطانیپور
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار تیر 1403
ویراستار علمی: پروین صالحی شانجانی
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتی گراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب ندارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس در دمای متناوب 20 (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: خورجینک
شکل میوه: بیضوی تا واژتخممرغی، با بالهای پهن، در راس نوک چالدار تا سر صاف، نوکدار، در قاعده گرد یا گاهی گوهای، بدون کرک، حجره بذر صاف یا چروکیده، دانهها یک عدد در هر حجره، با یک حجره خطی شکوفا و عقیم زیر حجره بذر
اندازه میوه: طول 14 تا 23 میلیمتر، عرض 11 تا 21 میلیمتر
شکل بذر: تخممرغی، غیر فشرده، رأس ، قاعده بردیده، شیار رادیکالی مشخص. سطح با برجستگیهای نامشخص، قهوهای- نارنجی
اندازه بذر: طول 3/17 تا 3/78 میلیمتر، عرض 2/02 تا 2/93 میلیمتر در نمونه بذر از بشاگرد، هرمزگان، با وزن هزاردانه 68 گرم که در سال 1395 توسط محمدامین سلطانیپور جمعآوری و شناسایی شده و با شماره اکسشن 45854 در بانک ژن منابع طبیعی نگهداری میشود.
وزن هزار دانه: 28 تا 68 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: چند ساله بوتهای، در قاعده چوبی، بدون کرک، کبود. ساقه افراشته، به طول 30 تا 60 سانتیمتر
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین خوشهای، گلها منظم، گلبرگها واژتخممرغی– گوهای، با ناخنک مشخص، بنفش. گلها دوجنسه و دگرگشن. گردهافشانی توسط حشرات و باد صورت میگیرد.
دوره زمانی گلدهی: نیمه دوم بهمن تا مهر
زمان رسیدن بذر: بهار، تابستان و اوایل پاییز
روش پراکنش بذر: توسط باد و وزن بذر
پراکندگی جغرافیایی: انحصاری ایران. نمونه تیپ از محل نامعین
پراکندگی در ایران: مرکز، شرق جنوب و جنوب شرق. بیشتر در استانهای اصفهان، یزد، هرمزگان، کرمان، بلوچستان، سیستان، خراسان، سمنان و تهران
گیاهشناسی
خانواده: Brassicaceae
جنس: Fortuynia
گونه: F. garcinii
نام فارسی: شب بوی بیابانی گرمسیری
منابع و پیوندها
Assadi, M. Sajedi, S. Fakhr Ranjberi, H. Mirzadeh Vaghefi, S. Moazzeni, H. Khodashenas, M. Khosravi, A. R. Hatami, A. Mehrnia, M. Kaffash, Sh. Heidarnia, N. Sheidai, M. Heidari Rikan, M. Kavousi, K. Sonboli, A. Veiskarami, Gh. And Aminian, F. 2017. Flora of Iran, Brassicaceae, No.143. Research Institute of Forests and Rangelands Press, Tehran, Iran, 954 pp.
Black, M. and Bewley, J.D. 2000. Seed technology and its biological basis. Sheffield Academic Press, 419 pp.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 671 pp.
Mozaffarian, V.A. 2012. A Pictorial dictionary of botany. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 1088 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.