
Lathyrus chloranthus Boiss.
پروین صالحی شانجانی، لیلا رسول زاده و مصطفی نعمتی پیکان
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار آذر 1402
ویراستار علمی: معصومه ایزدپناه
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتیگراد است.
نیازهای جوانه زنی
بذرهای این گونه خواب ندارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته در دمای صفر تا 4 سانتی گراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس بذور در دمای متناوب 25 درجه سانتیگراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
شکل و اندازه میوه: نیام، مستطیلی باریک، پوشیده از کرک، زیگیلدار، با سطح زبر؛ به طول 50 تا 55 میلیمتر و عرض 6 تا 8 میلیمتر، با 8 تا 10 عدد دانه در هر نیام
شکل بذر: بیضوی تا کروی، گاهی تخت، ناف به طول یک سوم طول بذر. سطح بذر کدر، برجستگیهای ظریف، قهوهای بنفش تیره تا سیاه (در دانههای قدیمی)، گاهی اوقات به صورت خال خال و گاهی دارای رگههای مرمری هستند.
اندازه بذر: طول 3/8 تا 4 میلیمتر، عرض 3/5 تا 3/82 میلیمتر در نمونه بذر همدان با وزن هزار دانه 20/5 گرم که در سال 1392 توسط کلوندی جمعآوری شده و نمونه کاشته شده آن توسط مصطفی نعمتی شناسایی شده و با شماره اکسشن 42687 در بانک ژن منابع طبیعی ایران نگهداری میشود.
وزن هزار دانه: 15 تا 32 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: گياهي است یکساله. ساقه ایستاده- خیزان، کرکدار، سبز مایل به خاکستری، به ارتفاع 50 تا 150سانتیمتر
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین محوری با یک تا دو گل (و بندرت سه گل). گلها هرمافوردیت، زیگومورف، ناجور گلبرگ، جام گل (متشکل از درفش: گلبرگ بزرگ بالایی، بالها: دو گلبرگ مجاور درفش و ناو: دو گلبرگ پایینی) زرد لیمویی، بالها کوتاهتر از ناو؛ پرچمها 10 عدد یکی آزاد و 9 عدد چسبیده (9+1). گیاه تکپایه، دگرگشن، گردهافشانی توسط حشرات صورت میگیرد.
دوره زمانی گلدهی: خرداد و تیر
دوره زمانی رسیدن بذر: تابستان
عامل پراکنش بذر: عامل پراکنش وزن بذر است
پراکندگی جغرافیایی: ترکیه، ایران، قفقاز و عراق. نمونههای همتیپ از ترکیه
پراکندگی در ایران: شمال غرب و غرب. بیشتر در استانهای آذربایجان، همدان ، کردستان، چهارمحال و بختیاری
گیاهشناسی
تیره: Papilionaceae
جنس: Lathyrus
گونه: L. chloranthus
نام فارسی: خلر برگ درشت
منابع و پیوندها
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhange Moaser publisher, 1088 pp.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian Plants Names. Moaser Publisher, Tehran Farhang, 671 pp.
Pakravan, M., Jalilian, N. and Neamati, M. 1379. Flore of Iran, Papilionaceae: Vicieae. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran, Publication No. 33, 176 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.