Lathyrus cassius Boiss.
پروین صالحی شانجانی، لیلا رسول زاده و مصطفی نعمتی پیکان
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار آذر 1402
ویراستار علمی: معصومه ایزدپناه
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتیگراد است.
نیازهای جوانه زنی
بذرهای این گونه خواب ندارند. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته در دمای صفر تا 4 سانتی گراد سرمادهی میشوند تا همزمان سبز شوند. سپس بذور در دمای متناوب 25 درجه سانتیگراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
شکل و اندازه میوه: نیام، مستطیلی باریک، فشرده، سطح دارای رگههای مشبک؛ به طول 30 تا 35 میلیمتر و عرض 5 تا 7 میلیمتر، با 4 تا 6 عدد دانه در هر نیام
شکل بذر: بیضوی تا کروی، ناف بیضوی تا تخممرغی شکل. سطح بذر زیگیلکی، مات، قهوهای بنفش تیره تا سیاه (در دانههای قدیمی)، گاهی اوقات به صورت خال خال
اندازه بذر: طول 3/5 تا 2/7 میلیمتر، عرض 3/6 تا 2/5 میلیمتر در نمونه بذر كهكيلويه و بويراحمد با وزن هزار دانه 30/9 گرم که در سال 1380 توسط شهابالدين ميرينژاد جمعآوری شده و نمونه کاشته شده آن توسط مصطفی نعمتی شناسایی شده و با شماره اکسشن 7190 در بانک ژن منابع طبیعی ایران نگهداری میشود.
وزن هزار دانه: 15 تا 38 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: گياهي است یکساله. ساقه افراشته – بالارونده، به ارتفاع 30 تا 90 سانتیمتر
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین محوری با یک گل منفرد یا دوتایی، دم گلآذین هم طول یا بلندتر از برگهای همراه. گلها هرمافوردیت، ناجور گلبرگ، جام گل (متشکل از درفش: گلبرگ بزرگ بالایی، بالها: دو گلبرگ مجاور درفش و ناو: دو گلبرگ پایینی) صورتی، درحالت خشک شده زرد مایل به سبز، بالها بلندتر از ناو؛ پرچمها 10 عدد یکی آزاد و 9 عدد چسبیده (9+1). گیاه تک پایه، دگرگشن اختیاری، گرده افشانی توسط حشرات انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: اردیبهشت تا تیر
دوره زمانی رسیدن بذر: خرداد تا مرداد
عامل پراکنش بذر: عامل پراکنش وزن بذر است.
پراکندگی جغرافیایی: ترکیه، ایران، عراق، سوریه، لبنان و فلسطین. نمونه تیپ از سوریه
پراکندگی در ایران: مناطق ایران و تورانی. بیشتر در استانهای لرستان، آذربایجان شرقی، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال بختیاری و فارس
گیاهشناسی
تیره: Papilionaceae
جنس: Lathyrus
گونه: L. cassius
نام فارسی: خلر سوری
منابع و پیوندها
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhange Moaser publisher, 1088 pp.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian Plants Names. Moaser Publisher, Tehran Farhang, 671 pp.
Pakravan, M., Jalilian, N. and Neamati, M. 1379. Flore of Iran, Papilionaceae: Vicieae. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran, Publication No. 33, 176 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.