
Lomatopodium staurophyllum Rech. f.
پروین صالحی شانجانی، محمدرضا پهلوانی، کاظم طاهریان و آمنه غلامی
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار تیر 1403
ویراستار علمی: محمد دادمند
رفتار انبارداری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشکشدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20 درصد قابل نگهداری در دمای 20- درجه سانتیگراد است.
نیازهای جوانهزنی
بذرهای این گونه خواب دارد. پس از استریل سطحی، بذور روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار گرفته و به مدت دو هفته تا دو ماه در دمای صفر تا 4 درجه سانتیگراد سرمادهی میشوند تا سبز شوند. سپس در دمای متناوب 20 درجه سانتیگراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میگردند.
مورفولوژی
نوع میوه: شیزوکارپ (شیزوکارپ میوه خشک و متشکل از دو برچه ناشکوفای غیرفشرده یا به پهلو یا به پشت فشرده به نام مریکارپ است)
شکل میوه: مریکارپها بیضوی باریک، جورشکل، از پهلو فشرده، سطح شکمی تخت، با شیار مرکزی، با کانالهای شیرابهای مشخص، سطح پشتی محدب با 5 پره طولی، پرههای کناری دارای بال ضخیم، رأس با باقیمانده خامه. سطح مریکارپ شیاردار، کرکدار، کدر، قهوهای، پرهها و بالها کم رنگ
اندازه میوه: طول 4/08 تا 5/27 میلیمتر، عرض 1/47 تا 2/56 میلیمتر در نمونه بذر از سرخه، سمنان، با وزن هزار دانه/میوه 3/3 گرم، که در سال 1398 توسط کاظم طاهریان جمعآوری و شناسایی شده و با شماره اکسشن 48728 در بانک ژن منابع طبیعی نگهداری میشود.
وزن هزار دانه/میوه: 3/3 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: بوتهای، چندساله. ساقه ایستاده، به ارتفاع 40 تا 120 سانتیمتر، کرکدار
نوع گلآذین، گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین چتر مرکب، چترها 2 تا 4 شعاعی به طول 15 تا 60 میلیمتر، چترک دارای تعداد زیادی گل، گلها بدون دمگل یا با دمگل کوتاه، گلها سفید. گیاه تک پایه، دگرگشن. گردهافشانی توسط حشرات و باد انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: اواخر بهار و اوایل تابستان
زمان رسیدن بذر: اوایل تابستان
پراکنش بذر: توسط وزن بذر و حیوانات
پراکندگی جغرافیایی: انحصاری ایران. نمونه تیپ از رباط سفید، خراسان
پراکندگی در ایران: مرکز و شمال شرقی. بیشتر در استانهای سمنان و خراسان
گیاهشناسی
خانواده: Apiaceae
جنس: Lomatopodium
گونه: L. staurophyllum
نام فارسی: پا پهن
منابع و پیوندها
Black, M. and Bewley, J.D. 2000. Seed technology and its biological basis. Sheffield Academic Press, 419 pp.
Bojňanský, V. and Fargašová, A. 2007. Atlas of seeds and fruits of central and East-European flora: the Carpathian Mountains region. Springer, Dordrecht, The Netherlands, 1046 pp.
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php.
Mozaffarian, V.A. 1998. Dictionary of Iranian plants names. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 671 pp.
Mozaffarian, V.A. 2012. A Pictorial dictionary of botany. Farhange Moaser Publisher, Tehran, 1088 pp.
Mozaffarian V. 2008. Flora of Iran, Umbelliferae. Institute of Forests and Rangelands Press, Tehran, Iran, Publication No. 54, 592 pp.
Sharma, O.P. 2009. Plant taxonomy 2E. Tata McGraw-Hill Education, New Delhi, 563 pp.