
معصومه ایزدپناه، پروین صالحی شانجانی و لیلا فلاح حسینی
بانک ژن منابع طبیعی ایران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
تاریخ انتشار مرداد 1400
ویراستار علمی: ولیالله مظفریان
رفتار انبار داری بذر
تيپ ذخیرهسازی ارتدوکس (بذوری که قابلیت خشک شدن را دارند) است. پس از کاهش رطوبت نسبی بذر به میزان 15 تا 20% قابل نگهداری در دمای 20- درجهسانتیگراد است.
نیازهای جوانه زنی
بذرهای این گونه خواب عمیق ندارند، پس از استریل سطحی، آنها را روی کاغذ صافی مرطوب در پتری دیش قرار داده و به مدت دو هفته در دمای 4 درجه سانتیگراد قرار میگیرند. آنگاه بذور در دمای متغیر 25 درجه سانتیگراد (16 ساعت روشنایی) و 15 درجه سانتیگراد (8 ساعت تاریکی) سبز میشوند.
مورفولوژی
نوع میوه: نیام
شکل میوه: يك بذري کلیوی شکل، كوچك بدون خار با کرکهای كوتاه خوابيده یا بدون کرک، معمولاً سياه رنگ، نوك میوه پیچ خورده، سطح میوه دارای رگههاي عرضي مشخص به صورت منحنیهای كمي منشعب به خط درز پشتی میرسد.
شکل بذر: تخممرغي، پوسته بذر صاف، كرم مايل به سبز تا قهوهاي روشن؛ طول ریشه چه بلندتر (تا دو سوم) از نصف طول بذر، با نوک بیرونزده، بدون آلبومن
اندازه میوه: طول 1/8-1/1 میلیمتر، عرض 1/2-1 میلیمتر، ضخامت 0/8-0/7 (-0/5) میلیمتر
اندازه بذر: طول 1/8-1/2 میلیمتر، عرض 1/5-1 میلیمتر در نمونه بذر گالیکش، گلستان با وزن هزاردانه 1/6 گرم که در سال 1379 محمد اکبر زاده جمعآوری شده و نمونه کاشته شده آن توسط معصومه ایزدپناه و ایرج مهرگان با شماره اکسشن 4643 شناسایی شده است.
وزن هزار دانه: 1/5-0/5 گرم
ویژگیهای زیستی
فرم رویشی گیاه: بوتهای، دو ساله، خزنده تا خوابیده
نوع گل و مکانیسمهای گردهافشانی: گلآذین خوشهای انتهایی. گلها هرمافوردیت، ناجور گلبرگ، جام گل (متشکل از درفش: گلبرگ بزرگ بالایی، بالها: دو گلبرگ مجاور درفش و ناو: دو گلبرگ پایینی) زرد رنگ، بالها کوتاهتر از ناو؛ پرچمها 10 عدد یکی آزاد و 9 عدد چسبیده (9+1). گیاه تک پایه، خود گشن با 10 درصد دگرگشنی که توسط حشرات انجام میشود.
دوره زمانی گلدهی: اردیبهشت (گاهی فروردین) تا مهر
دوره زمانی رسیدن بذر: خرداد تا آبان
پراکنش بذر: عامل پراکنش وزن بذر است. نیامها با چسبیدن به پشم و مو حیوانات جابجا میشوند.
پراکندگی جغرافیایی: اروپا، ترکیه، عراق، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان. نمونه تیپ بر اساس فلور ایرانیکا: هرباریوم LINN 733/10
پراکندگی در ایران: شمال، غرب، شرق، جنوب و مرکز. آذربايجان غربی، گلستان، کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، چهار محال بختیاری، همدان، تهران، فارس، كرمان، زنجان، آذربایجان شرقی، خراسان و قزوین.
گیاهشناسی
تیره: Papilionaceae
جنس: Medicago
گونه: lupulina
نام فارسی: یونجه رازکی
منابع و پیوندها
Ghahraman, A. Flore of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands with University of Tehran Publication. https://floraofiran.net/index.php
Lesins, K.A. and Lesins, I. 1979. Genus Medicago (Leguminosae): a taxogenetic study. The Hague, Boston, London: Dr W. Junk Publisher, 234 pp
.Small, E. and Brookes, B. 1990. Circumscription of the genus Medicago (Leguminosae) by seed characters. Can. J. Bot. 68: 613-629
.Small, E. and Jomphe, M. 1988. A synopsis of the genus Medicago (Leguminosae). Canadian Journal of Botany, 67: 3260-3294
Mehregan, I., Rahiminejad, M.R. and Azizian, D. 2002. A taxonomic revision of the genus Medicago L. (Papilionaceae) in Iran. Iranian Journal of Botany, 9: 207-221(In Persian)
.Mozaffarian, V. 2012. A Pictorial Dictionary of Botany. Farhange Moaser Publisher, 1088 pp
.Rechinger, K.H. 1984. Flora Iranica 157. Akadmische Druch. U. Verlagsanstalt. Graz